هدف از انجام این پژوهش روانشناسی تعیین اثر بخشی بازی درمانی بر میزان افسردگی سالمندان ساکن سرای سالمندان می باشد. افسردگی حالتی هیجانی است که از طریق غم و اندوه شدید، احساس گناه و بی ارزشی، کناره گیری از دیگران، کاهش خواب و اشتها و علاوه به فعالیت‌های روزمره مشخص می‌شود. می توانید این تحقیق رشته روانشناسی را به صورت فایل word دانلود نمایید.
مقدمه
پدیده افزایش جمعیت سالمندان یکی از مهم‌ترین چالش‌های اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی قرن ۲۱ به شمار می‌آید. سالمندی در کشورهای پیشرفته به سنین بالای ۶۵ سال اطلاق می‌شود، در حالیکه در کشورهای در حال توسعه افرادی بالای ۶۰ سال سالمند محسوب می‌شوند. سازمان بهداشت جهانی گروه‌های سنی را این گونه طبقه بندی می‌کند ۵۹- ۴۵ میانسال، ۶۰-۷۴ سالمند جوان، ۹۰ - ۷۵ سالمند و بالای ۹۰ سال بسیار سالمند.
بر اساس گزارش جمعیت سالمندی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۵ در بین سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۳۰ میزان رشد جمعیت افراد بالای ۶۰ سال در جهان ۶۵ درصد افزایش خواهد داشت و به رقمی نزدیک به نهصد و یک میلیون نفر تا یک میلیارد و چهارصد میلیون نفر خواهد رسید. این رقم تا سال ۲۰۵۰ به رقمی دو برابر یعنی، نزدیک به دو میلیارد و صد میلیون نفر خواهد رسید. شمار ۱۲۵ میلیون سالمند بالای ۸۰ سال تا سال ۲۰۱۵ نیز به رقمی بالغ بر ۴۳۴ میلیون نفر در سال ۲۰۵۰ خواهد رسید. بر اساس گزارش نامبرده، ۶۶ درصد از این جمعیت در کشورهای در حال توسعه خواهند بود و ۵۸ درصد از آنان را زنان سالخورده تشکیل خواهند داد. جالب اینکه، ایران یکی از کشورهایی است که بالاترین رشد جمعیت سالمندی را تا سال ۲۰۳۰ خواهد داشت و تا سال ۱۴۳۰ به ازای هر ۱۰۰ زن سالمند، ۸۸ مرد سالمند خواهد بود (سازمان ملل متحد ، ۲۰۱۵). الله یاری، کرامتی و کمالی (۱۳۹۹) در پژوهش خود یافتند که اقوام فارس، ترک و ترکمن شيوع افسردگی نزدیک ۵۰ درصد دارند، در حالی که سالمندان بلوچ، عرب، کرد و لر به ترتیب با 881، 8/77، 62 و 4/59 درصد، شیوع بالای افسردگی را تجربه می‌کنند؛ حتی سالمندان بلوچ بیش از ۳۰ درصد افسردگی شدید دارند. رگرسیون خطی همچنین نشان داد که فوت همسر، بازنشستگی، خانه نشینی، افزایش بیماری‌های مزمن و درآمد از سایر متغیرهای مؤثر بر افزایش افسردگی در سالمندان است.
پیری عبارت است از تغییرات زیست شناختی مشترک برای تمام موجودات زنده. بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی سن سالمندی از ۶۰ سال و بالاتر تعریف شده است (طاهری، ۱۳۹۱). به موازات افزایش نسبت جمعیتی سالمندان، مشکلات سلامتی آنان اهمیت می‌یابد. و برای بسیاری از آنان، افزایش مشکلات مربوط به سلامت جسمانی و همچنین کاهش روابط، احساس بی ارزشی، عدم تحرک و انعطاف پذیری، انزوای اجتماعی و غیره سر نخ‌هایی است که پیش بینی کننده‌ی افسردگی در این افراد می‌باشد (هارالامبوس، لین، داو جونز، تینی، برایانت ، ۲۰۰۹). امروزه افزایش جمعیت سالمندان معضلی مهم در هر جامعه یی است که تمامی ابعاد اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی را درگیر خود ساخته است. برآوردها نشان می‌دهد که در دو دهه‌ی آینده افزایش تعداد سالمندان بسیار چشمگیر خواهد بود. بهبود شرایط زندگی، مراقبت‌های بهداشتی و درمانی، افزایش طول عمر و امید به زندگی پدیده‌ی سالمندی را در جوامع به دنبال داشته است.
از آنجا که افزایش جمعیت سالمندان، جامعه را با مشکلات و مسائل جدی مربوط به آن‌ها روبرو خواهد ساخت، بنابراین سالمندی و شرایط ویژه افراد سالمند و تأمین بهداشت روانی آن‌ها از جمله مسائلی است که توجه ویژه ای را می‌طلبد. شناخت ویژگیهای روانی جامعه سالمندان با توجه به موقعیت‌های زندگی متفاوت آن‌ها زندگی در خانواده یا سرای سالمندان ) می‌تواند مقدمه ای جهت ارتقاء کیفیت زندگی آن‌ها باشد، چرا که ارزیابی وضعیت سلامت روانی سالمندان برای تعیین نوع مداخله و پیش بینی اولویت‌ها و نیازهای اجتماعی، بهداشتی و روانی آن‌ها بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
بیان مسئله
افسردگی، یکی از رایج‌ترین اختلالات روانی است. بر اساس مطالعه ملی بیماری‌ها و آسیب‌ها در ایران، افسردگی، سومین مشکل سلامتی کشور است. افسردگی، چهارمین عامل عمده بار بیماری‌ها در جهان است که به تنهایی بزرگ‌ترین سهم بار بیماری‌های غیر کشنده را به خود اختصاص می‌دهد. افسردگی از جمله اختلالات خلقی است که سلامت روان را دچار آسیب می‌نماید. آسیب سلامت روان نیز به نوبه خویش علاوه بر آن که روان انسان‌ها را پریشان می‌سازد، بر ابعاد دیگر سلامت آن‌ها از جمله سلامت جسمانی و سلامت اجتماعی آن‌ها نیز اثر می‌گذارد. یافته‌های تحقیق منتظری و همکاران (۱۳۹۲) نشان داد که شیوع افسردگی در جمعیت‌های مختلف ایرانی از 69/5 تا ۷۳ درصد متغیر بود. نتایج نشان داد که افسردگی در زنان و دختران بیشتر از مردان است. افسردگی در زنان حدود 7/1 برابر بیشتر از مردان بود. همچنين شيوع افسردگی در جمعیت روستایی و شهرهای کوچک به نسبت شهرهای بزرگی بیشتر بود. افراد بیوه بیشترین میزان افسردگی و بعد از آن به ترتیب افراد مطلقه، متأهل بیشترین درصد و افراد مجرد کمترین درصد افسردگی را داشتند.
یکی از اختلالات شایع در سالمندان افسردگی است بخصوص در زنان، آمار شیوع افسردگی در بین مردان ۱۰ تا ۱۵ درصد و در بین زنان ۱۵ تا ۲۵ درصد گزارش شده است (کاپلان و سادوکا ، ۲۰۰۵). بطور کلی این میزان در خانه‌های سالمندان بیشتر است و حدود ۳۵ درصد برآورد می‌شود.
ساکنان خانه‌های سالمندان در غیاب روابط گرم با اعضای خانواده مستعد افسردگی و بی معنایی در زندگی هستند. غالباً زندگی سالمندان در آسایشگاه با ناامیدی و فقدان معنا در زندگی همراه است.
علائم افسردگی در سالمندان شامل احساس عجز و ناتوانی، بد بینی نسبت به آینده، احساس منفی نسبت به گذشته، از دست دادن اعتماد به نفس، کاهش انرژی و علاقه، احساس گناه، افکار خودکشی، اختلالات شناختی، شکایت جسمی، اشکال در خواب و اشتها، انزوای اجتماعی، از دست دادن انگیزه است .
از مهم‌ترین عوامل مرتبط با افسردگی دوران سالمندی در مطالعات ایرانی می‌توان به جنس زن، تأهل، سکونت در سرای سالمندان، میزان تحصیلات، سن و وضعیت اقتصادی - اجتماعی اشاره کرد. همچنین رواندرمانی، دارودرمانی و ورزش به ترتیب بیشترین مداخلات این گروه سنی را تشکیل می‌دادند. آن‌ها چنین نتیجه گرفتند که شیوع بالای افسردگی دوران سالمندی در مطالعات ایرانی، ضرورت بررسی‌های بیشتر و مداخلات اصولی را با توجه به عوامل مرتبط با افسردگی این دوران طلب می‌کند.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که بازی درمانی می‌تواند برای بسیاری از مشکلات کودکان مفید باشد، زیرا درمانی طبیعی برای مشکلات ساده و حاشیه ای پیچیده مانند اختلال نافرمانی مقابله ای، اختلال سلوک، افسردگی و ترس، اضطراب، افسردگی، عصبانیت، فزون جنبشی، رفتارهای تکانشی، خجالتی و منزوی هستند .
فیلسوفان از افلاطون گرفته تا سقراط دریافتند که انسان‌ها فقط در حین بازی کردن به معنای واقعی انسان، آزاد و خلاق هستند. پیشگامان حرفه ای سلامت روانی مانند مارتین سلیگمن و انوره ترر به تازگی خاطر نشان کرده‌اند که سه عنصر اصلی بهداشت روانی عبارت‌اند از عشق، کار و بازی. هر سه تای این عناصر در عمق رفتار آدمی حضور داشته، یکدیگر را غنی تر ساخته و در بهداشت روانی و جسمی نقش دارند .