اختلال اضطراب اجتماعی یک مشکل سلامت روان رایج و اغلب ناشناخته و یکی از مهمترین اختلالات روانی است، افراد دچار اضطراب اجتماعی در موقعیت های اجتماعی، اضطراب زیادی را تجربه می کنند که عملکرد و قضاوت آنها را تحت تأثیر قرار می دهد و خودکارآمدی آنها را مختل میکند. لازم به ذکر است که خودکارآمدی جوانان و نوجوانان از عوامل رشد تحصیلی، اقتصای، فرهنگی و ... در هر جامعه ای می باشد که نبود آن موجب آسیب روانی و مادی به فرد و جامعه می شود. هدف از پژوهش حاضر مقایسه اضطراب اجتماعی و خودکارآمدی در دانش آموزان دبیرستانی رشته ریاضی و انسانی در بین دختران و پسران دوره دوم متوسطه شهر شیراز در سال تحصیلی97-96 می باشد، که حجم نمونه به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب شد. برای تحلیل داده ها، از شاخص ها و رو ش های آمار توصیفی( میانگین و انحراف استاندارد) و سپس از آزمون لوین در مورد پیش فرض تساوی واریانس های نمرات متغیرهای تحقیق و نتایج آزمون ام باکس جهت همسانی واریانس کوواریانس، تحلیل واریانس چند متغیره و T گروه های مستقل به کمک نرم افزار آماریspss نسخه 24 استفاده شد.
این پایان نامه شامل سه فصل می باشد که عبارت است از
فصل اول: کلیات
فصل دوم: ادبیات پژوهش
فصل سوم: روش پژوهش
مقدمه
اختلال اضطراب اجتماعی یک مشکل سلامت روان رایج و اغلب ناشناخته و یکی از مهمترین اختلالات روانی است که ویژگی اصلی آن، ترس یا اضطراب محسوس یا شدید از موقعیت های اجتماعی است که در آنها ممکن است فرد مورد بررسی دقیق دیگران قرار گیرد (زاکری،2010). اضطراب اجتماعی، ترس از موقعیت های اجتماعی و تعامل با دیگران و نیز ترس از قضاوت یا ارزیابی دیگران می باشد. این اختلال در میان افرادی که به تازگی وارد بزرگسالی شده اند، شایع است (بروک و ویلوبی،2015) و موجب اختلال عملکرد در حداقل برخی بخش های زندگی روزمره می شود (سادوک و سادوک،2011). دانش آموزانی که دارای اضطراب اجتماعی هستند در ایجاد ارتباط اجتماعی با دیگران که لازمه موفقیت تحصیلی است دچار مشکل می شوند. اضطراب اجتماعی یک مشکل مهم سلامتی است که میلیون ها دانش آموز را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد (کریم پور، سمندری و کاظم پور،2016؛ کرد و باباخانی، 2016) و واکنش های عاطفی نامطلوب را به وضعیت اضافه می کند. افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی تاثیرات دیگران بر خود را بسیار مهم می دانند، لذا باعث می شود تا آنها را بیش از حد نقاد در نظر بگیرند. وقتی این افراد در چنین موقعیت هایی قرار می گیرند، تصویرهای ذهنی از مورد نظاره قرار گرفتن توسط دیگران را می سازند. تمامی این عوامل روی هم رفته منجر به تشدید اضطراب اجتماعی می گردد و باعث افت کارکرد فرد در موقعیت های اجتماعی و عملکردی می شود. . افراد خودکارآمد کاملاً می دانند که باید چه وظایفی را انجام دهند و مـهارت های لازم بـرای انجام آن را دارند، در مواجهه با رویـدادهای دشـوار، استقامت و پشتکار زیادی به خرج می دهند و از منابع مختلف فردی و محیطی بـازخوردهای مـثبت مـی گیرند که آن بازخوردها به نوبه خود به عنوان تقویت کننده یا قدرت دهنده به خـودکارآمدی عـمل مـیکنند. برعکس، افراد با خودکارآمدی پایین، و یا افرادی که در کسب نتایج مـورد انـتظار تلاش نمی کنند، بازخوردهایی که نشانگر عدم توانمندی آنان در انجام وظایف است، دریافت می کنند.
بیان مسئله
اضطراب ترس بیش از حد در موقعیت های واقعی یا تخیلی است.اگرچه اضطراب و ترس شباهت های زیادی با هم دارند ولی تفاوت های آنها نیز آشکار است. ترس بر اتفاق ناگوار در حال وقوع یا تجربه ای که به زودی اتفاق خواهد افتاد دلالت دارد، در حالی که اضطراب بر ترسی توجیه ناپذیر دلالت دارد(اتول، 2006 ترجمه ی رحمتی 1388)
ویژگی اصلی اضطراب، نگرانی است که عبارت است از دلواپسی بیش از حد درباره ی موقعیت های دارای پیامدهای نامطمئن. نگرانی بیش از حد مضر است چون توانایی انسان در اقدام کردن برای حل مشکل را مختل می کند(هابرتی (2010. يكي از فرضيه هاي اساسـي رويكردهـاي شـناختي درزمينـه اضطراب آن است كه اضطراب با پيش بيني رخداديك رويـداد منفي يا زيـانبـار، يـا ادراك تهديـد (بـك و همكـاران، 1985) فراخوانده مي شود. ادراك افراد از تهديد با داوري ذهني آنها از احتمال رخداد رويداد منفـي و پيامـد آن يـا تنفـراز آن رويـداد تبيــين مــي شــود(فــواو كــوزاك، 1986 ).
اهمیت و ضرورت
اختلال اضطراب اجتماعی یکی از شایع ترین اختالالت دوران نوجوانی و جوانی است. به علاوه در تحقیقات گسترده ای که انجام گرفته این موضوع ثابت شده است که آسیایی ها و حتی آمریکایی های آسیایی تبار به میزان بیشتری نسبت به اروپایی ها و آمریکایی ها هراس اجتماعی را تجربه می کنند. یافته های زیادی در این زمینه نشان می دهدکه چطور ساختارهای فرهنگی متفاوت در میزان ابتلا به اضطراب اجتماعی در کشورهای مختلف تأثیرگذار است (کریمی نژاد و همکاران، 1392).
علاوه بر همه این ها در صورت عدم شناسایی و تشخیص این اختلال در جوانان این مشکل تا سال ها ادامه پیدا می کند و معمولاً شخص نیز به دلیل داشتن ویژگی اجتنابی و کمرویی اقدامی برای درمان انجام نمی دهد، لذا ممکن است این افراد با وجود داشتن توانایی و قابلیت در بسیاری از زمینه ها، فرصت ها و موقعیت های مناسبی را برای پیشرفت در زندگی، به خاطر عدم اعتماد به نفس، اجتناب و خجالت در مواجه با موقعیت های اجتماعی از دست بدهند (رشیدی پور و همکاران، 1391).
اصطلاح فوبیا (اضطراب) به معنای ترس افراطی از یک موضوع، شرایط یا موقعیت خاص و معین است. اضطراب اختصاصی عبارت است از ترسی شدید و مداوم از شی، یا موقعیتی معین. جمعیت اضطرابی نیز ترسی شدید و مداوم است از موقعیت هایی که احتمال خجالت زدگی در آنها مطرح است. افراد مبتلا به اضطراب اختصاصی فکر می کنند صدمه ای به آنها وارد خواهد شد، مثلاً سگی آنها را گاز خواهد گرفت. افراد مبتلا به جمعیت اضطرابی که آن را اختلال اضطراب جمع نیز می خوانند، ترسی مفرط از تحقیر شدن یا خجالت کشیدن در موقعیت های مختلف اجتماعی نظیر صحبت کردن در جمع، ادرار کردن در دستشویی های عمومی و صحبت کردن با دوستی از جنس مخالف دارند. نوع فراگیری از جمعیت اضطرابی نیز وجود دارد که اغلب مزمن و ناتوان کننده است و مشخصه اش اجتناب اضطراب آمیز از اکثر جمع هاست. این نوع جمعبت اضطرابی را شاید به سختی بتوان از اختلال شخصیت دوری گزین تفکیک نمود (راپی و اسپنس 2004).
روش تحقیق
روش پژوهش حاضر توصیفی علی- مقایسه ¬ای است. جامعه آماری پژوهش دانش آموزان دختر و پسر دوره دوم رشته ریاضی و انسانی شهر شیراز در سال تحصیلی97-96 می باشد، از جامعه یاد شده 3757 نفری، با توجه به جدول کرجیس و مورگان نمونه ای به حجم 313 نفر با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. برای انتخاب تصادفی آزمودنی ها، ابتدا از نه دبیرستان متوسطه دوره دوم پسرانه و دخترانه شیراز چهار دبیرستان انتخاب گردید، سپس از هر مدرسه 3 کلاس دوره دوم انتخاب شدند و پس از هماهنگی با مدیران دبیرستان ها و جلب رضایت دانش آموزان پرسشنامه ها توسط کلیه آزمودنی¬ها تکمیل شد.
مقیاس خودکارآمدی شرر و همکاران
مقیاس خودکارآمدی عمومی توسط شرر و همکاران(1982 )با هدف اندازه گیری خودکارآمدی ساخته شد. نسخه اصلی آزمون شامل 36 سؤال بود که بر اساس تحلیل های انجام شده به 17 سؤال کاهش یافت. پاسخ ها در مقیاس پنج درجه ای لیکرت از دامنه کاملاً مخالفم تا کاملاً موافقم تنظیم شده است. نمره گذاری مقیاس به این صورت است که به هر ماده از 1 تا 5 امتیاز تعلق می گیرد. سؤال های 1 ،3 ،8 ،9 ،13 و 15 از راست به چپ و بقیه سؤال ها به صورت معکوس یعنی از چپ به راست نمره گذری می شوند. بنابراین حداکثر نمره ای که فرد می تواند از این مقیاس به دست آورد نمره 85 و حداقل نمره 17 است. این مقیاس توسط براتی (1375 )ترجمه و اعتباریابی شده است(به نقل از اورکی، 1392). ضریب پایایی گزارش شده توسط شرر و همکاران (1982؛ به نقل از حسینیان و نیکنام، 1390 )نسبتا بالا و رضایت بخش و آلفای کرونباخ به دست آمده برابر با 86/0 است. اصغرنژاد (1382 )برای بررسی اعتبار مقیاس خودکارآمدی از روش دو نیمه کردن استفاده کرد و ضریب پایایی 84/0 به دست آمد. آلفای کرونباخ با همسانی کلی سؤالات نیز 85/0 به دست آمد که رضایت بخش است.
1-1مقدمه 7
2-1بیان مسئله 8
3-1 اهمیت و ضرورت 10
4-1 اهداف پژوهش 11
1-4-1هدف اصلی 11
2-4-1 اهداف فرعی 11
5-1 فرضیه های پژوهش 11
1-5-1فرضیه اصلی 11
2-5-1فرضیه های فرعی 11
6-1 تعاریف مفهومی متغیرها 12
7-1 تعاریف عملیاتی متغیرها 12
1-2مقدمه 13
2-2 اضطراب اجتماعی 14
3-2 تاریخچه اختلال اضطراب اجتماعی 15
4-2 سبب شناسی 15
5-2 توصیف بالینی اضطراب اجتماعی 16
6-2 انواع اضطراب اجتماعی 17
7-2 دیدگاه های موجود درباره اضطراب و اضطراب اجتماعی 18
1-7-2دیدگاه زیگموند فروید 18
2-7-2 دیدگاه اریکسون 19
3-7-2 دیدگاه برن 19
4-7-2 نظریه انسان گرایی 20
8-2 خودكارآمدي 20
9-2 تعريف خودكارآمدي 21
10-2 نظریه شناختی- اجتماعی 22
11-2 باورهای خودکارآمدی 25
12-2 منابع باورهای خودکارآمدی 26
13-2 برانگیختگی فیزیولوژیک 29
14-2 اجزاي خودكارآمدي 30
15-2 ابعاد خودكارآمدي 31
16-2 فرايندهاي مرتبط شونده با خودكارآمی 33
17-2 مراحل رشد خودكارآمدی 34
18-2 خودكارآمدي و عامليت انسانی 35
19-2 ابعاد عامليت انساني(سیف، 1388) 36
20-2 جنسيت و خودكارآمدي 37
21-2 خودكارآمدي دانشآموزان 37
2-21-2 دیدگاه سول(2000) دربارهی ویژگیهای دانشآموزان با خودكارآمدي بالا و پايين (صفری، 38
22-2 باورهای خودکارآمدی معلم: 39
23-2 خودکارآمدی معلمان و پیامدهای آموزشی و یادگیری آن 42
24-2 احساس خودکارآمدی معلمان و پیامدهای آن برای دانش آموزان و خود معلمان 43
25-2 باورهای خودکارآمدی معلمان تازه کار 44
26-2 باورهای خودکارآمدی معلمان با تجربه 44
27-2 تقویت و بهبود باورهای خودکارآمدی معلمان با تجربه 45
28-2 اندازه گیری خودکارآمدی معلم 47
29-2 الگوهای نظری در مطالعه خود کارآمدی معلم 48
30-2 دیدگاه فریدمن و کاس :(مدلی از خودکارآمدی معلم: بافت کلاس و مدرسه) 49
31-2 مدل چند بعدی تشانن-موران و همکاران (احساس خودکارآمدی معلمان) 50
33-2 اضطراب اجتماعی و خودکارآمدی 52
34-2 پیشینه تحقیق 52
1-34-2 تحقیقات انجام شده در داخل کشور 52
2-34-2 پژوهشهای انجام شده در خارج 56
1-3 مقدمه 60
2-3 روش تحقیق 61
3-3 ابزار پژوهش 62
1-3-3 مقیاس اضطراب اجتماعی کانور و همکاران( 2000) 62
2-3-3 مقیاس خودکارآمدی شرر و همکاران 62