صنعت گاز کشور از مهمترين شرکتهاي مادر تخصصي به عنوان يکي از کليدي ترين اهرم‌هاي توسعه اقتصادي کشور مي‌باشد که نقش عمده‌اي را در رونق و توسعه روابط تجاري در بعد ملي و بين المللي به عهده دارد. در واقع اين شرکت بزرگ منابع عظيمي را در اختيار دارد که جهت تحقق اهداف بلند مدت نيازمند تخصيص منابع سرمايه‌اي خود در سطوح مختلفي از قبيل پالايشگاهها, شرکتهاي گاز استاني, شرکتهاي ذخيره سازي گاز طبيعي و بخش صادرات مي‌باشد. بنابراين جهت افزايش ارزش افزوده فعاليتهاي فوق نياز است که بودجه‌بندي پروژه‌هاي سرمايه‌اي به صورت بهينه انجام پذيرد تا ضمن دستيابي به اهداف و تحقق آنها، انحرافات اين فعاليتها به حداقل برسد.هدف از انجام اين تحقيق بودجه‌بندي پروژه‌هاي سرمايه‌اي شرکت ملي گاز ايران با استفاده از برنامه‌ريزي آرماني است. بدليل وجود اهداف متعدد و بعضا عدم همسو بودن اين اهداف با يكديگر، حل اين مسئله با استفاده از روش برنامه‌ريزي آرماني انجام شده است. تابع هدف اين مسئله بهينه سازي, حداقل کردن انحرافات مثبت و منفي ناشي از هر فعاليت از قبيل ظرفيت اسمي توليد, مدت زمان اتمام پروژه, بودجه اختصاص يافته به هر پروژه و ريسك ناشي از عدم انجام پروژه‌ها مي‌باشد ومحدوديت‌هاي آن ميزان بودجه اختصاص يافته به هر پروژه، زمان اتمام و... مي‌باشد. براي تعيين اولويت اهداف اين مسئله در تابع هدف ابزار تحليل سلسله مراتبي مورد استفاده قرار گرفته است که شامل پايداري اقتصادي, فني و منابع مي‌باشد. اين مسئله به صورت يک مسئله برنامه‌ريزي خطي چند هدفه مدل شده و براي حل آن از تکنيک برنامه‌ريزي آرماني استفاده شده است. می توانید این پژوهش رشته مدیریت مالی را به صورت فایل word دانلود نمایید.
مقدمه
پروژه‌هاي سرمايه‌اي پروژه‌هايي هستند که انجام آنها نياز به بيش از يکسال مي‌باشد. به عبارت ديگر بودجه‌بندي سرمايه‌اي شامل جريان كل برنامه‌ريزي براي آن دسته از هزينه‌هاي سرمايه‌اي است كه بازده آنها از يك سال تجاوز مي‌كند. نظر به اين كه مبالغي كه صرف خريد دارايي‌هاي سرمايه‌اي مي‌شود، عموماً قابل توجه است، واحدهاي تجاري معمولاً اين گونه مخارج را قبل از انجام به دقت طرح ريزي و ارزيابي مي‌كنند.
براي دستيابي به بالاترين بازده ممكن بر روي سرمايهگذاريها، بايد آن دسته از طرح‌ها و پروژه‌هايي انتخاب و اجرا شوند كه واقعاً توجيه مالي اقتصادي داشته باشند. انتخاب و اجراي بهترين پروژه‌هاي سرمايه‌اي در شرکت ملي گاز ايران، باعث مي‌شود ثروت ملي حداكثر شود.
براي شناخت و تعيين كارآمدترين سيستم تخصيص منابع شركت و به منظور نشان دادن مكانيسم‌هاي كنترل و برنامه‌ريزي جريانهاي وجوه از «بودجه و فرايند بودجه‌بندي» استفاده مي‌شود. مديران اجرايي شركت ملي گاز براي برنامه‌ريزي و عمليات شركت از انواع مختلف بودجه استفاده مي‌كنند. مديران توليد در پالايشگاهها و شركتهاي تابعه مقادير و جدول زمانبندي وجوه مورد نياز پروژه‌هاي مختلف را به طور دقيق و به تفصيل مشخص مي‌كنند. در شركت جهت بودجه‌بندي هر سال صورتهاي مالي تخميني تهيه و بر اساس آنها منابع تامين سرمايه به پروژه‌ها و طرح‌هاي مختلف تخصيص داده مي‌شود. جهت تهيه صورتهاي تخميني لازم است كه نوسانات تاثيرگذار بر جريانات نقدي هر پروژه را در نظر گرفت و ريسك ناشي از آن را در تهيه صورتهاي تخميني لحاظ كرد.
با توجه به مرتبط بودن صنايع نفت و گاز كشور به بازارهاي بين المللي و همچنين فروش و صادرات محصولات پالايشگاههاي گاز از قبيل ميعانات گازي، گوگرد، اتان، بوتان و پروپان در حجم بسيار بالا, لازم است كه با استفاده از تكنيك مديريت سبد سرمايه‌گذاري درطرح‌ها و پروژه‌ها، تركيبي از سرمايهگذاريها را انتخاب كنيم كه نسبت به تمام سبدهاي موجود با بازده يكسان از ريسك كمتري برخوردار باشد. با توجه به مشترك بودن برخي از ميادين گازي با كشورهاي همسايه بويژه قطر و برداشت بالاي آن كشورها از اين ميادين، اهميت استفاده از اين تكنيك را بيش از پيش نمايان مي‌سازد.
بيان مسئله
تصميماتي كه مديران اجرايي شركت ملي گاز ايران در زمينه سرمايه‌گذاري و بهره‌برداري از طرح‌ها و پروژه‌ها مي‌گيرند تا حدي در گرو پيش‌بيني‌هايي است كه از وقايع آينده مي‌كنند. آنان با پيش‌بيني‌هاي كوتاه مدت و بلند مدت برنامه‌هاي تامين مالي و اهداف كمي شركت را تهيه مي‌كنند. بديهي است شركت ملي گاز ايران پس از تهيه و تدوين برنامه‌ها، آنها را از طريق پالايشگاهها و شركتهاي تابعه به اجرا در مي‌آورد و در صورت روبرو شدن با وقايع جديد، در آن برنامه‌ها تجديد نظر كرده (از طريق تصويب در هيئت مديره) و مجددا آنها را ارزيابي مي‌كنند.
براي شناخت و تعيين كارآمدترين سيستم تخصيص منابع شركت و به منظور نشان دادن مكانيسم‌هاي كنترل و برنامه‌ريزي جريانهاي وجوه از «بودجه و فرايند بودجه‌بندي» استفاده مي‌شود. مديران اجرايي شركت ملي گاز براي برنامه‌ريزي و عمليات شركت از انواع مختلف بودجه استفاده مي‌كنند. مديران توليد در پالايشگاهها و شركتهاي تابعه مقادير و جدول زمانبندي وجوه مورد نياز پروژه‌هاي مختلف را به طور دقيق و به تفصيل مشخص مي‌كنند. در شركت جهت بودجه‌بندي هر سال صورتهاي مالي تخميني تهيه و بر اساس آنها منابع تامين سرمايه به پروژه‌ها و طرح‌هاي مختلف تخصيص داده مي‌شود. جهت تهيه صورتهاي تخميني لازم است كه نوسانات تاثير گذار بر جريانات نقدي هر پروژه را در نظر گرفت و ريسك ناشي از آن را در تهيه صورتهاي تخميني لحاظ كرد.
با توجه به مرتبط بودن صنايع نفت و گاز كشور به بازارهاي بين المللي و همچنين فروش و صادرات محصولات پالايشگاههاي گاز از قبيل ميعانات گازي، گوگرد، اتان، بوتان و پروپان در حجم بسيار بالا, شركت ملي گاز ايران جهت بودجه‌بندي سرمايه‌اي اهداف مختلفي را دنبال مي‌كند. جهت بهينه كردن اين اهداف و با توجه به محدوديتهاي موجود در اين مطالعه سعي شده است كه با توجه به يكي از روشهاي تصميم گيري چند هدفه به نام «برنامه‌ريزي آرماني» مدلي از اهداف و محدوديتهاي بودجه‌بندي سرمايه‌اي ارائه و آن را حل نمود.
روش شناسي تحقيق
انجام اين مطالعه از طريق مورد كاوي (Case Study) مي‌باشد و شركتي كه مورد مطالعه قرار گرفته است، شركت ملي گاز ايران مي‌باشد. دلايل انتخاب شركت ملي گاز ايران جهت اين مطالعه به طور خلاصه عبارتند از:
• استخراج گاز و گازرساني به شهرها، روستاها و صنايع كشورجهت رشد و توسعه اقتصادي كشور از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است.
• بدليل مشترك بودن برخي از ميادين گازي با ديگر كشورهاي همسايه لزوم توجه به اولويت‌بندي تخصيص اعتبار سرمايه‌اي به طرح‌هاي مختلف شركت ضروري است.
• با توجه به امكان توليد محصولاتي از قبيل ميعانات گازي، اتان، پروپان، بوتان و گوگرد و قابل توجه بودن حجم صادرات اين محصولات، استفاده بهينه از ظرفيت اسمي پالايشگاهها لازم مي‌باشد.
بودجه‌بندي سرمايه اي
بودجه‌بندي سرمايه‌اي يکي از مهمترين قسمتهاي تصميم گيري مديريت است. اهميت وجوه (منابع) بکار گرفته شده و همچنين زمان لازم جهت بازيافت سرمايهگذاريها، انجام تجزيه و تحليل‌هاي دقيق و قضاوت‌هاي معتبر را ضروري مي‌سازد. هزينه‌هاي سرمايه‌اي موجب ايجاد تعهدات بلند مدت به منظور تحصيل منافع آتي مي‌گردد. اين مخارج، هدفهاي اساسي واحد تجاري را منعکس مي‌کند و بر موقعيت اقتصادي آن آثار بلند مدت و عمده‌اي دارد. از آنجائيکه منافع حاصل از هزينه‌هاي سرمايه‌اي، طي يک دوره زماني نسبتاً طولاني حاصل مي‌شوند، لذا اشتباهات مديريت در اين زمينه مي‌تواند باعث شود که واحد تجاري طي سالهاي متمادي هزينه‌هاي هنگفتي را متحمل گردد. بودجه‌بندي سرمايه‌اي فرآيند تشخيص، ارزيابي، طرح ريزي و پشتيباني مالي پروژه‌هاي عمده سرمايه‌گذاري در واحدهاي سازماني است. تصميماتي که در ارتباط با بودجه‌بندي سرمايه‌اي اتخاذ مي‌شود، تا حدود زيادي بر موفقيت سازمان در دستيابي به هدفهاي تعيين شده اثر مي‌گذارد. بنابراين، بودجه‌بندي سرمايه‌اي نقش عمده‌اي را در موفقيت بلند مدت اين واحدها ايفا مي‌کند. کنترل صحيح هزينه‌هاي سرمايه‌اي، از طريق بررسي و ارزيابي هريک از درخواست‌ها و قبل از وقوع هزينه‌هاي مزبور، اعمال مي‌گردد. اعمال کنترلهاي مديريت مستلزم دريافت اطلاعاتي در ارتباط با برآوردهاي مهندسي، حجم مورد انتظار فروش، هزينه‌هاي توليد و هزينه‌هاي توزيع و فروش مي‌باشد. مديريت معمولاً نسبت به انطباق فعاليتها با اهداف بلند مدت واحد تجاري، اعتقاد راسخ دارد و اساساً تمايل بر آن است که از بهبود وضعيت مالي واحد تجاري در نتيجه انجام طرح، اطمينان حاصل شود.
فهرست مطالب
چكيده 1
فصل اول: کليات 2
1-1) مقدمه 3
1-2) بيان مسئله 3
1-3) اهميت و ضرورت انجام تحقيق 4
1-4) اهداف تحقيق 5
1-5) متغيرهاي تحقيق 6
1-6) سؤال تحقيق 6
1-7) تعريف واژهها و اصطلاحات فني و تخصصي (به صورت مفهومي و عملياتي) 6
1-8) روش شناسي تحقيق 7
فصل دوم: مطالعات نظري (ادبيات تحقيق و مستندات، چارچوب‌ها و مباني، سابقه و پيشينه) 9
2-1) بودجه‌بندي سرمايه اي 10
2-1-1) مقدمه 10
2-1-2) مباني بودجه‌بندي سرمايه اي 11
2-1-3) فرآيند بودجه‌بندي سرمايه اي 12
2-1-5) نقش مديريت مالي در بودجه‌بندي سرمايه اي 14
2-1-6) مراحل اجرايي بودجه‌بندي سرمايه اي 14
2-1-7) مفروضات بودجه‌بندي سرمايه اي 15
2-1-8) فروش داراييها 16
2-2) راه حل‌هاي نوين در بودجه‌بندي سرمايه اي 16
2-2-1) نظريه بازي‌ها 16
2-2-1-1) انواع بازي 17
2-2-1-2) کاربردهايي از نظريه بازي‌ها 17
2-2-2) شبيه سازي (APPLIED SIMULATION) 18
2-2-2-1) تعريف شبيه سازي 19
2-2-2-2) چه موقع از شبيه سازي استفاده كنيم ؟ 20
2-2-2-3) فرايند شبيه سازي 21
2-2-2-4) انواع شبيه سازي 21
3- آيا از شبيه سازي استفاده شود؟ 23
2-2-3) درخت تصميم 25
2-2-4) داده کاوي (Data Mining) 27
2-2-5) عناصر داده کاوي 29
2-3) تاريخچه شرکت ملي گاز ايران 29
2-3-1) معرفي شركتهاي پالايش گاز 30
2-3-1-1) شرکت پالايش گاز ايلام 32
2-3-1-2) شرکت پالايش گاز بيد بلند 32
2-3-1-3) شرکت پالايش گاز پارسيان 33
2-3-1-4) شرکت پالايش گاز سرخون و قشم 34
2-3-1-5) شرکت پالايش گاز شهيد‌هاشمي نژاد (خانگيران) 34
2-3-1-6) شرکت پالايش گاز فجر جم 34
2-3-1-7) مجتمع گاز پارس جنوبي 35
2-4) ادبيات تحقيق 39
2-5) پيشينه تحقيق 41
2-5-1) تحقيقات داخلي برنامه‌ريزي آرماني: 41
2-5-2) تحقيقات خارجي برنامه‌ريزي آرماني 43
2-5-3) تحقيقات داخلي بودجه‌بندي سرمايه اي: 44
2-5-4) تحقيقات خارجي در ارتباط با بودجه‌بندي سرمايه اي 47
2-6) نگاهي به بودجه‌بندي سرمايه‌اي شرکت ملي گاز ايران از ديدگاه ريسک شهرت 48
2-6-1) مقدمه 48
2-6-2) شهرت و مديريت ريسك شهرت (Reputation &Risk Reputation Management ) 49
2-6-3) ريسك شهرت در شركت ملي گاز ايران 54
فصل سوم: متدولوژي تحقيق 61
تحليل بهينه سازي بودجه‌بندي سرمايه اي 61
3-1) فرآيند تحليل سلسله مراتبي (AHP) 62
3-2) مدل فرايند تحليل سلسله مراتبي 63
3-3) تعريف مجموعه‌ها و‌انديس‌ها 71
3-4) تعريف پارامترها 71
3-5) تعريف متغيرهاي تصميم 72
3-6) مدل اقتصادي پيشنهادي 72
3-7) مدل برنامه‌ريزي آرماني 73
فصل چهارم: تجزيه و تحليل و بيان نتايج حاصل از تحقيق 74
«حل مدل» 74
4-1) لينگو 75
4-2) فرموله كردن مدل 76
4-3) مفروضات مدل 80
5-3) حل مدل با استفاده از نرم افزار 81
فصل پنجم: پيشنهادات و نتيجه‌گيري 85
5-1) مقدمه 86
5-2) نتايج حاصل از تحقيق 86
5-3) پيشنهادات بر اساس يافته‌هاي تحقيق: 87
5-4) پيشنهاد به محققان آتي: 88
5-5) موانع و محدوديتها 88
منابع و مآخذ 90
چكيده انگليسي 92
فهرست جداول
جدول 2-1) عوامل موثر بر عملكرد سازمانها در ارتباط با افزايش ريسك اعتباري 51
جدول 2-2) درصد افزايش (كاهش) بودجه سرمايه‌اي پالايشگاههاي گاز كشور 58
جدول 2-2) درصد افزايش (كاهش) بودجه سرمايه‌اي شركتهاي گاز استاني (89-86) 59
جدول 3-1) ارزش گذاري شاخص‌ها نسبت به هم 65
جدول3-2) محاسبه وزن نسبي گزينه‌ها 66
جدول 3-3) گام اول: مقادير هر يك از ستون‌ها را با هم جمع مي‌كنيم 66
جدول 3-4) گام دوم: تقسيم هر عنصر از ماتريس به جمع كل ستون همان عنصر (نرمالايز كردن) 66
جدول3-5) گام سوم: محاسبه متوسط عناصر در هر سطر 66
جدول3-6) ماتريس مقايسه زوجي براي هر سه گزينه نسبت به ارزش افزوده 67
جدول 3-7) ماتريس مقايسه زوجي براي هر سه گزينه نسبت به توليد اسمي 67
جدول 3-8) ماتريس مقايسه زوجي براي هر سه گزينه نسبت به سود 67
جدول 3-9) وزن گزينه‌ها برای معيار‌های ارزش افزوده, توليد اسمی و سود 67
جدول 3-10) ماتريس مقايسه زوجی معيارها 68
جدول 3-11) وزن گزينه‌ها نسبت به معيارها 68
جدول 3-12) اولويت نهايي گزينه‌ها 69
جدول 4-1) متغيرهاي تصميم مدل پالايشگاه سرخون و قشم عبارتند از: 77
جدول 4-2) انحرافات ناشي از ايجاد اهداف به شرح جدول زير مي‌باشد: 78
جدول4-3) قيمت هر واحد فروش، هزينه متغير و سود محصولات 79
جدول 4-1) خلاصه نتايج حاصل از حل مدل 84