پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین سبک شخصیتی پنج عاملی، اعتیاد اینترنتی و تمایل استفاده از اینترنت صورت گرفته است که دانشگاه سمنان به عنوان مورد مطالعه برای این منظور انتخاب گردید. روش تحقیق از نوع توصیفی(غیر آزمایشی) و از نوع پیمایشی می باشد و با استفاده از داده های به دست آمده به بررسی روابط احتمالی بین ابعاد پنچ گانه ی شخصیت به عنوان متغیر مستقل، اعتیاد اینترنتی به عنوان متغیر وابسته و تمایل استفاده از اینترنت به عنوان متغیر میانجی می پردازد. جامع آماری کلیه دانشجویان دانشگاه سمنان هستند روش نمونه گیری تصادفی سهمیه ای می باشد و حجم نمونه نیز با استفاده از فرمول کوکران مشخص شده است. برای انجام این پژوهش از سه پرسشنامه استفاده گردید. برای ارزیابی پنج عامل شخصیت( برونگرایی، روان رنجوری، گشودگی نسبت به تجربه، سازگاری و وظیفه شناسی)از پرسشنامه پنج عاملی ویژگی های شخصیتی نئو ( 60 ماده ای)،و به منظور سنجش اعتیاد اینترنتی از پرسشنامه ی یانگ(1998)و برای تعیین تمایل استفاده از اینترنت از پرسشنامه اسلانبای(2008)استفاده گردید. هر سه پرسشنامه استاندارد بوده و مجددا نیز روایی آن ها با اضهار نظر اساتید و صاحب نظران محترم تائید شد و پایایی آن ها نیز با استفاده از معیار آلفای کرونباخ به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها در محیط نرم افزاری اس پی اس اس و لیزرل با اعمال آزمون های مدل معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تائیدی، با توجه به فرضیات تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. یافته های تحلیل عاملی تائیدی نشان داد که پنج عامل شخصیت برای مناسب بودن سنجش شخصیت تائید شدند و همچنین مولفه های تمایل استفاده از اینترنت در تعیین تمایل به اینترنت تائید شدند و شاخص های اعتیاد اینترنتی نیز در نمونه تائید شدند.نتایج تحلیل مسیر نشان داد که بین ویژگی های شخصیتی و اعتیاد اینترنتی و بین اعتیاد اینترنتی و تمایل استفاده از اینترنت رابطه معنادار وجود دارد اما وجود رابطه معنادار بین ویژگی های شخصیتی و تمایل استفاده از اینترنت تائید نشد. می توانید این پژوهش رشته مدیریت را به صورت فایل word دانلود نمایید.
مقدمه
اینترنت به عنوان ترکیبی از منابع و فناوری است که انتظار می رود به عنوان زیرساختها و تسهیلاتی برای خدمت کردن در نظر گرفته شود.وابستگی گسترده به اینترنت برای فعالیتهایی متنوع و روزمره شامل ارتباطات ، همکاری های شغلی ، معاملات تجاری ، سرگرمی و آموزش وجود دارد و استفاده غیر مسئولانه از این منبع ارتباطی تهدیدی بزرگ برای جامعه محسوب می شود (سهرابی و خانلری، 1388).
انقلاب الکترونیک، انفجار اطلاعات و انقلاب رایانه ای تفاوت های کمی و کیفی بسیاری در جهان نسبت به دو دهه ی پیش با خود به همراه آورده است. اینترنت قبل از آنکه در دسترس عموم قرار گیرد (قبل از سال 1990) بیشتر به عنوان وسیله ای برای مکاتبات محرمانه برای دستیابی به روابط مطرح بود. سپس به صورت وسیعی رشد کرد و تبدیل به وسیله ای ضروری در زندگی ما گردید (یونگ، 1998).
ایوان گلدبرگ ، روان پزشکی از دانشگاه کلمبیا، اولین بار اختلال اعتیاد به اینترنت را در جولای 1995 مطرح کرد و واژه اعتیاد به اینترنت را ابداع و معیارهای تشخیصی آن را ثبت کرد (گونزالز،2008).
در سالهای اخیر مطالعات شیوع اعتیاد به اینترنت را بین 3/0 % تا 22% گزارش کرده اند. همچنین اعتیاد به اینترنت با فوبی اجتماعی و اختلال کمبود توجه همراه با بیش فعالی ، اختلال دو قطبی، مشکلات در روابط بین فردی، اختلال اضطرابی و تکانه ای، خودکشی و پرخاشگری، افسردگی، برانگیختگی بالا در ارتباط بوده است. از طرفی برخی مطالعات با بررسی مشخصات دمو گرافیک به عنوان متغیر های پیش بینی کننده اعتیاد به اینترنت، شانس جنسیت، سن ، بیکاری و تاهل را موثر دانسته اند.
بیان مسئله
به طور کلی اعتیاد به اینترنت را می توان به عنوان" نوعی استفاده از اینترنت که می تواند مشکلات روانشناختی، اجتماعی، درسی و یا شغلی در زندگی فرد ایجاد کند،" تعریف کرد( گونزالز ،2008).
اعتیاد به اینترنت یا وابستگی رفتاری به اینترنت صرف نظر از اینکه آن را یک بیماری یا آسیب روانی یا معضل اجتماعی بدانیم پدیده ای است مزمن ، فراگیر و عود کننده که با صدمات جدی جسمانی ، مالی ، خانوادگی ، اجتماعی و روانی همراه است. رایج ترین اصطلاح" اعتیاد به اینترنت" است که نوعی وابستگی رفتاری به اینترنت ایجاد می کند. انجمن روان پزشکی آمریکا اعتیاد به اینترنت را یک الگوی استفاده از اینترنت که موجب اختلال عملکردی شده و با حالات ناخوشایند درونی در حلول یک دوره ی دوماهه همراه باشد تعریف کرده است و برای تشخیص آن هفت ملاک ارائه کرده است. (حداقل سه معیار در طول دو ماه) تحمل، علایم ترک، زمان استفاده از اینترنت بیش از آنچه که فرد در ابتدا قصد دارد به طول انجامد،تمایل مداوم باری کنترل رفتار،صرف وقت قابل توجه برای امور مرتبط با اینترنت، کاهش فعالیتهای اجتماعی، شغلی و تفریحی در اثر استفاده از اینترنت ، تداوم استفاده با وجود آگاهی از آثار منفی آن (پاتریک ، 2008).
یکی از متغیر های که می تواند با اعتیاد به اینترنت ارتباط داشته باشد ویژگی شخصیتی است که نقش تعيين كننده اي بر رفتار مشهود وآشكار فرد دارد شخصيت عبارتست از: مجموعه سازمان يافته،واحد و متشكلي از خصوصيات نسبتاً ثابت و مداومي كه يك شخص را از اشخاص ديگر متمايز ميكند(براهني،بيرشك1377؛ سياسي1371؛ هال وليندزي كريسني ، 1999). شخصیت از واژه‌ی لاتین پرسونا گرفته شده است که به نقابی اشاره دارد که هنر پیشه ها در نمایش به صورت خود می‌زنند. شخصیت را می توان به صورت مجموعه ی بادوام و بی نظیر ویژگیهای تعریف کرد که ممکن است در موقعیت های مختلف تغییر کند. شلدون در تعریف خود چنین عنوان می کند: شخصیت سازمان یافتگی پویشی جنبه های عقلی ، عاطفی ، انگیزشی و فیزیولوژیکی فرد را گویند (جین هک و جی،یی 2006).
ضرورت موضوع
یکی از علت های مهم روند رو به رشد مشکل اعتیاد به اینترنت در ایران این است که مدیریت کلان اجتماعی برنامه ریزی مناسبی برای رفع مشکلات اجتماعی جوانان نظیر رفع بیکاری، شرایط مناسب ادامه تحصیل و مشکلات معیشتی جوانان ننموده، برنامه ریزان اجتماعی برنامه مناسبی ارائه نکرده اند هم چنین در زمینه نحوه استفاده از اینترنت کار فرهنگی صورت نگرفته که در صورت ادامه این روند باید شاهد عوارض آسیب جدیدی باشیم که جامعه ما را تهدید می کند. جوان وارد یک فضای مجازی می شود و در این فضا می خواهد شروع به مکالمه و تبادل افکار کند. در این صورت نکته ای که وجود دارد این است که این شخص از واقعیت دور می شود و فراموش می کند که ارتباطات مجازی و واقعی چقدر تفاوت دارند و دچار رفتار دوگانه می شود و دچار تخیلات می گردد. همچنین اعتیاد به اینترنت از مواردی است که بسیاری از کاربران را اسیر خود می کند و موجب می شود که کاربران در فعالیت های اجتماعی کمتر در گیر شوند و موجب افت تحصیلی و عدم مسئولیت پذیری در فرد و انزوای اجتماعی و عزت نفس کمتر در فرد می شود و نیز موجب مشکلات جسمانی و بیش فعالی و کمبود توجه در این افراد شده و موجب افسردگی و تمایل به کارهای پر خطر و استفاده غیر مجاز از سایت های غیر اخلاقی و بسیاری از کاربران از خستگی چشم، پایین آمدن انرژی بدن، کند شدن تصمیمات و ... شکایت می کنند(بیگز ،2000).
به دنبال گسترش اینترنت، ظهور این اعتیاد به عنوان یک اختلال اولین بار سال 1995 در آمریکا مطرح شد و در سال 1996 توسعه یافت و از آن پس مراکز درمان این بیماران در سراسر این کشور به وجود آمدند و حتی در دادگاه و سیستم قانونی آن هم، این اختلال به عنوان یک اختلال روانی پذیرفته شد. علاوه بر آمریکا وجود تعداد زیادی از این گونه بیماران در آلمان هم باعث شده تا به تازگی کلینیکی در شهر مانیتز این کشور به منظور درمان این معتادان اینترنتی افتتاح شود و کلینیک کودکان در هانوفر هم به عنوان نخستین بیمارستان در آلمان، بخشی را برای درمان این نوع اعتیاد اختصاص داد. البته آمار دقیقی درباره این که چند نفر در آلمان دچار این مشکل هستند وجود ندارد، اما نکته این که 80 درصد بیمارانی که به کلینیک مانیتز مراجعه می کنند، معتاد به بازیهای کامپیوتر هستند. بنابراین اهمیت روزافزون این موضوع توجه زیادی را به خود اختصاص داده است(لیم و همکارانش؛ 2004). بنابراین با این تحقیق می توانیم ویژگی های شخصیتی گفته شده در بالا و ویژگی های شخصیتی دیگر این افراد که چندان روی آنها در داخل کشور کار نشده را بسنجیم و بتوانیم با اطلاعات بدست آمده راهکار هایی را برای تغییر دادن ویژگی های شخصیتی افراد وابسته به اینترنت را طرح و اقداماتی را انجام داد.
جامعه و نمونه آماری تحقیق
جامعه آماری این پژوهش شامل دانشجویان دانشگاه سمنان(حدود 14000نفر) می باشد.
برای انتخاب نمونه در سطح دانشکده ها از روش نمونه گیری تصادفی سهمیه ای (بر اساس دانشکده ها) استفاده شده است. در نهایت تعداد پرسشنامه های جمع آوری شده 303 عدد بود.
قلمرو تحقیق
قلمرو موضوعی:این تحقیق به بررسی تاثیر ویژگی های شخصیتی بر اعتیاد اینترنتی با تاکید بر تمایل استفاده از اینترنت می پردازد.
قلمرو مکانی:قلمرو مکانی این تحقیق شامل کلیه دانشکده های دانشگاه سراسریشهر سمنان می باشد.
قلمرو زمانی:این تحقیق در فاصله زمانی زمستان 92 الی تابستان 93 انجام شد.
نوع تحقیق
این تحقیق با هدف بررسی تاثیر ابعاد پنج گانه ی شخصیت بر اعتیاد اینترنتی با تاکید بر تمایل استفاده از اینترنت به توصیف وضع موجود می پردازد و با استفاده از داده های به دست آمده به بررسی روابط احتمالی بین ابعاد پنج گانه ی شخصیت به عنوان متغیر مستقل بر اعتیاد اینترنتی به عنوان متغیر وابسته و تمایل استفاده از اینترنت به عنوان متغیر میانجی می پردازد.
این تحقیق از لحاظ هدف,تحقیق کاربردی بوده و از لحاظ زمان, تحقیقی مقطعی می باشد که به صورت پیمایشی (و از نوع همبستگی- علی) در میان دانشجویان دانشگاه سمنان صورت گرفته است.
فهرست مطالب
فصل اول کلیات تحقیق 1
1-1- مقدمه 2
1-3- اهمیت و ضرورت موضوع 7
1-4- اهداف تحقیق 10
1-5- سوالات تحقیق 10
1-6- فرضیه های تحقیق 11
1-7- جامعه و نمونه آماری تحقیق 11
1-9- نوع تحقیق 12
1-10- تعاریف مفهومی و عملیاتی واژگان تحقیق 12
1-10-1- شخصیت 12
1-10-2-روان رنجوری: 13
1-10-3-برون گرایی 13
1-10-7- اعتیاد به اینترنت: 15
1-10-8- تمایل استفاده از اینترنت: 16
فصل دوم ادبیات تحقیق 19
2-1- مقدمه 21
2-2- شخصيت (تعاريف و نظريه ها ) 22
2-3- نظريه ويژگي هاي شخصيت 24
2-4- سه بعد شخصيت آيزنک 24
2-5- 16عامل شخصيت ريموند کاتل 26
2-6- نظريه پنج عامل شخصيت 27
2-7- رويکرد صفات 27
2-8- رويکرد يادگيري اجتماعي 31
2-9- رويکرد پديدار شناختي (نظريه ي انسان گرا ) 36
2-10- شبکه جهانی اینترنت 38
2-11- ویژگی های کار کردی اینترنت 39
2-12- اعتیاد 40
2-13- اعتیاد به اینترنت 41
2-14- تشخیص اعتیاد به اینترنت 42
2-15- نشانه هایی از اعتیاد به اینترنت 43
2-16- مراحل اعتیاد به اینترنت 43
2-17- تاریخچه بحث اعتیاد به اینترنت 43
2-18- دیدگاه ها و نظریه ها در تبیین اعتیاد اینترنتی و پیامد های آن 46
2-19- پیامد های اعتیاد اینترنتی 49
2-20- تمایل استفاده از اینترنت 50
2-21- مولفه های تمایل استفاده از اینترنت 50
2-22- پیشینه تحقیق 52
2-22-1- تحقيقات انجام شده در داخل کشور 52
2-22-2- تحقيقات انجام شده در خارج کشور 54
2-23- جمع بندی تحقیقات انجام شده در پیشینه 58
2-24 مدل مفهومی تحقیق 60
فصل سوم روش تحقیق 61
3-1- مقدمه 62
3-2- هدف تحقیق 63
3-3- موضوع تحقیق 63
3-4- روش تحقیق 63
3-5- قلمرو تحقیق 64
3-5-1- قلمرو زمانی 65
3-5-2- قلمرو مکانی 65
3-5-3- قلمرو موضوعی 65
3-6- جامعه آماری 65
3-7- نمونه آماری و روش نمونه گیری 66
3-8- ابزار گردآوری داده ها 67
3-9- روایی و پایایی ابزار گردآوری داده 68
3-9-1- روایی پرسشنامه 68
3-9-2- پایایی پرسشنامه 69
3-10-روشهاي آماري مورد استفاده 71
3-10-1-آمار توصیفی 71
3-10-2-آمار استنباطی 71
3-11-متغیرهای تحقیق 72
3-12- نتیجه گیری 73
فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها 74
4-1- مقدمه 76
4-2- آمار توصیفی 77
4-2-1- جنسیت پاسخ دهندگان 77
4-2-2- سن پاسخ دهندگان 77
4-2-3- رشته های تحصیلی پاسخ دهندگان 78
4-2-4- میزان تحصیلات پاسخ‌دهندگان 79
4-3- آمار استنباطی 79
4-3-1- آزمون کفایت نمونه گیری 80
4-3-2- آزمون نرمال بودن متغیرهای پژوهش 81
4-3-3- وضعیت متغیر های پژوهش 82
4-3-4- بررسی مدل های اندازه گیری متغیرهای پژوهش 83
4-3-4-1- تحلیل عاملی تأییدی 84
4-3-4-1-1- تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول متغیر تمایل استفاده از اینترنت 85
4-3-4-1-2- تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم متغیر تمایل استفاده از اینترنت 89
4-3-3-1-3- تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول متغیر ویژگی های شخصیتی 91
4-3-4-1-4- تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم متغیر ویژگی های شخصیتی 95
4-3-4-1-5- تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول متغیر اعتیاد اینترنتی 97
4-3-4- همبستگی متغیرهای پژوهش 102
4-3-5- آزمون فرضیات پژوهش 103
4-4- جمع بندی 107
فصل پنجم بحث نتیجه گیری و پیشنهادات 110
5-1- مقدمه 109
5-2- یافته های تحقیق 109
5-2-1- یافته های توصیفی 109
5-2-2- یافته های آزمون فرضیات تحقیق با استفاده از مدل معدلات ساختاری و تکنیک تحلیل مسیر 110
5-2-2-1- آزمون فرضیات اصلی 110
5-3- بحث در مورد یافته های تحقیق 111
5-4- پیشنهادات کاربردی 113
5-5- پیشنهادات برای تحقیقات آتی 114
5-6- محدودیت های تحقیق 114
منابع 116
منابع انگلیسی: 120
پیوست 123