دوره طولانی سلطنت شاه‌تهماسب اول،دوره تثبیت وارامش طولانی جهت صفویان به‌ویژه پس از صلح اماسیه است. پس ازمرگ شاه‌تهماسب اول، اختلافات بر سر جانشینی او، بین گروه های مختلف قزلباشان، منجر به سلطنت شاه اسماعیل دوم شد. دوره سلطنت شاه اسماعیل دوم هر چندکوتاه، ولی باحوادث فراوانی همراه بود. به سلطنت رسیدن محمد خدابنده(995-985) وضعف بینایی و انزواطلبی این پادشاه ،همراه با اختلافات درونی حکومت صفویان بین قزلباشان و دیوانسالاران ایرانی، باعث بی ثباتی سیاسی گردید. با استقرار سلطان محمد خدابنده بر مسند حکومت صفویه، کنترل اوضاع سیاسی و اقتصادی کشورتوسط قزلباشان صورت می گرفت. در این زمان، قلندران با بهره گیری از نارضایتی لایه های پایین جامعه که حاصل این سلطه قزلباشان بود، موفق به بسیج نیروهای غیر ترکمان گردیدند.ان ها شورش‌هایی تحت عنوان شاه اسماعیل دوم و با جعل هویت او شکل دادند. همه این شورش ها نتوانستند به یک حرکت اجتماعی گسترده تبدیل شوند . هر چند این شورش ها توسط حکومت صفویه سرکوب گردید ولی نمونه هایی از بروز نارضایتی وهمچنین مشکلات اساسی درساختار قدرت حکومت صفویه رابه نمایش گذاشتند و تغییرات انجام شده در دوره شاه عباس اول نشان دهنده درکی از این شورش ها است. هدف این پژوهش، شناخت و بررسی علل وزمینه های بروز وظهور وهمچنین ناکامی این شورش ها از جهات مختلف می باشد. می توانید این تحقیق رشته تاریخ را به صورت فایل word دانلود نمایید.
مقدمه
درتاریخ ایران شورش‌های گوناگونی روی داده است . دورۀ صفویه نیز ازاین امر مستثنی نیست. دراین دوره نیز شورش‌های متعددی علیه دولت صفویه انجام شد. یکی از این شورش ها که از جهاتی درتاریخ این دوره استثنا است،شورش قلندران یا شاه اسماعیل دوم های دروغین دردورۀ سلطنت سلطان محمد خدابنده می باشد. این شورش ها ازاین جهت استثنا هستند که برای اولین بار درتاریخ صفوی جعل هویت پادشاه شکل گرفته است. امری که قبل و بعد از آن درمورد صفویان روی نداده است. این شورش هادر زمانی روی داد که حکومت صفوی در بحران شدیدی گرفتار گردیده بود. مشکلات ومنازعات قبایل قزلباش که جهت جانشینی شاه‌تهماسب بروز کرده بود دردوره سلطنت کوتاه مدت شاه اسماعیل دوم وسپس در زمان حکومت سلطان محمد خدابنده تشدید شد. ضعف جسمانی، تلاش های همسر سلطان یعنی مهد علیا به همراهی میرزا سلمان وزیر برای به دست گرفتن اداره امور واختلافات ان ها با قزلباشان بر وخامت اوضاع کشور افزوده بود. از سوی دیگر حملات شدید عثمانی ها نیز مشکلات صفویان را دوچندان ساخته بود. در چنین شرایطی بود که شورش‌های قلندران شکل گرفت. دراین پژوهش سعی شده است که علل شروع و شکست این شورش ها از جهات مختلف مورد بررسی قرار گیرد. این پِژوهش متکی بر منابع دورۀ صفوی، تحقیقات معاصرین و استفاده از نظریات جامعه شناسی می باشد.
قلندری در ایران
همان طور که ذکر شد، شورش‌های پس از مرگ شاه اسماعیل دوم توسط قلندران شکل گرفت.به همین دلیل به پیشینه قلندری در ایران پرداخته می شود تا نقش آنها در این شورش ها بیشتر مشخص شود. قلندر معرب کلندر به معنای چوب نتراشیده و در اصطلاح به کسی گفته می شود،که «دامن خود رااز قیود و تکلفات رسمی وتعریفات اسمی برچیده، از همه دست کشیده، دل و جان از همه بریده و طالب جمال و جلال حق است ».
بعضی نیز معتقدند که این نام مرکب از حروفی است که هر حرفی دارای معنی خاص خود است، چنانکه ق: «قناعت»، لام: «لطف »، نون :«ندامت »، دال: «دیانت» و ر :«ریاضت » است . رد پای قلندریه در ایران به قرن سوم هجری بر می گردد که تکامل یافته فرقه ملامتیه است.
فهرست مطالب
v چکیده
v مقدمه
v سلطنت شاه اسماعیل دوم
v قلندری در ایران
v علل شورش‌های قلندران
v اقدامات شاه اسماعیل دوم و مرگ مشکوک او
v قزلباشان و امنیت قدرت
v افشارها وشورش‌های قلندران
v چگونگی شورش‌های قلندران
v علل شکست شورش ها
v نتیجه
v منابع وماخذ