این تحقیق به این پرسش پاسخ می دهد که آیا آیات و روایات به طور دقیق به حکمت و معرفت شناسی سنت استدراج و راهکارهای ایمنی این سنت پرداخته اند؟ بیان آیات و روایات مربوط به سنت استدراج توجه می دهد به سیر نزولی انسان در مبحث انسان شناختی و همچنین توجه دارد به درهم پیچیدگی زندگی انسان از جهت غافل شدن از یاد خداوند متعال. می توانید این پایان نامه را به صورت فایل word دانلود نمایید.
ضرورت بحث
بیان ایات و روایات مربوط به سنت استدراج از جهت توجه به سیر نزولی انسان در مبحث انسان شناختی دارای ضرورت است و همچنین از مباحث مهم در آیات و روایات به شمار می رود و لذا بررسی آیات و روایات مربوط به این سنت باعث روشن شدن حکمت آن و جلوگیری از گرفتاری انسان به این موضوع می باشد و همچنین باعث ارتقاء سطح اخلاقی جامعه نیز می گردد و لذا مفسران درصدد تبیین آن و بررسی حکمت آن و چرایی گرفتاری انسان به این موضوع پرداخته اند( چه از منظر فردی و چه از منظر اجتماعی) به دلیل وجود نمونه های آن در تاریخ بشریت مفسران و محققان درصدد ارائه ی یک قانون کلی برای تاریخ برآمده اند که در صورت فراهم آمدن زمینه هایش هر زمان قابل تکرار است.
سوال تحقیق
آیا آیات و روایات به طور دقیق به حکمت و معرفت شناسی این سنت و راهکارهای ایمنی این سنت پرداخته اند؟
فرضیه تحقیق
بیان آیات و روایات مربوط به سنت استدراج توجه می دهد به سیر نزولی انسان در مبحث انسان شناختی و همچنین توجه دارد به درهم پیچیدگی زندگی انسان از جهت غافل شدن از یاد خداوند متعال به بیانی دیگر این ایات و روایات توجه دارد به عطا کردن نعمات و آسایش بیشتر با توجه به غرق شدن انسان در آن نعمات و در نهایت به گمراهی انجامیدن وی و همچنین توجه دارد به عدم تاثیرپذیری انسان از آزمایشات گوناگون خداوند و در آخر باعث بی توجهی خداوند نسبت به انسان و به حال خویش واگذاشتن می باشد این آیات و روایات به مهیا کردن شرایط سقوط انسان و پیشرفت در سیر نزولی توجه می دهد و انسان زمانی متوجه می شود که خود را دچار عذاب خداوند می بیند و فرصت ها را از دست رفته.
هدف تحقیق
از آنجا که سنت استدراج یکی از مفاهیم و موضوعات قرآنی بوده که اهمیت زیادی برای شناخت دارد و همچنین تبیین آن باعث روشن شدن حکمت آن و جلوگیری از گرفتاری انسان بر این موضوع می باشد، هدف از تحقیق در مورد این بحث این است که روشن شدن آن سبب ارتقاء سطح اخلاقی جامعه می گردد و همچنین باعث می شود التزام عملی به دین افزایش یابد که در این صورت هم عامل شناخت مفاهیم دینی می شود هم باعث ترقیب و تشویق به عمل حسن و تهدید و دوری از عمل قبیح می شود نوشتار حاضر در پی آن است که به واکاوی سنت استدراج از منظر قرآن کریم و روایات اسلامی بپردازد لذا پس از مفهوم شناسی این سنت تلاش دارد سنت استدراج را تبیین و قلمرو آن را تعیین و ابعاد آن را با استناد به آیات قرآن و سیره و سنت پیشوایان معصوم روشن سازد. همچنین در نظر دارد فلسفه ی سنت فراگیر استدراج توضیح داده شود.
روش تحقیق
روش تحقیق کتابخانه ای می باشد با تأمل در آیات و روایات و تحلیل و بررسی آنها.
سر فصل ها
فصل اول: تعریف سنت و استدراج
فصل دوم، بحث نظری: بررسی آیات و روایات در مورد معرفت شناسی و هستی شناسی استدراج
فصل سوم، بحث عملی: بررسی آیات و روایات در کاربرد راه شناسی و راه کارهای ایمنی از استدراج
تعریف استدراج
لغوی: استدراج از ریشه ی ( د- ر-ج) به معنای اندک اندک گام برداشتن و حرکت چیزی در ضعف چیزی و یا در هم پیچیده شدن اشیاء و مرگ و فنا می باشد در همه ی کاربردها معنای تدریجی و نوعی حرکت صعودی یا نزولی وجود دارد.
اصطلاحی: به معنای نزدیک شدن تدریجی به سوی هلاکت و نابودی در دنیا و آخرت است که به صورت خفا و پنهان است به عبارت دیگر استدراج تجدید نعمتی است بعد از نعمت دیگر، به گونه ای که شخص و یا اشخاص و یا جامعه ای مورد عذاب غرق در مظاهر مادی و سرمست از نعمت هایی که یکی پس از دیگری در اختیارشان قرار گرفته و به زیاده روی در معصیت و کفر و عناد می پردازد و به تدریج بدون توجه به سوی هلاکت و نابودی نزدیک می شود و از خدا و نتایج کارهای خود غافل می گردد.
نتیجه گیری
نتیجه سخن آنکه، گاهی خداوند به عده ایی نعمت زیادی می دهد تا عکس العمل آن ها را ببیند. اگر دید آن ها از این نعمت ها در راه فسق و فساد و خلاف خواسته های خدا بهره می جویند، خداوند هم در مقابل به جای تنبیه یا مجازات فوری، همچنان نعمت هایش را بر آن ها می افزاید تا به طور تدریجی و گام به گام در معرض هلاکت و نابودی قرار دهد. که قرآن کریم، از آن، گاهی به املا، استمهال و استدراج و گاهی به کید و مکر و نیرنگ و خدعه ... تعبیر می کند. لذا با توجه به مطالبی که گفته شد، در می یابیم که معذبین به استدراج، یعنی همان بندگان معاند و لجوج که خداوند در مقابل گناهانشان، به آن ها نعمت بخشیده است، تصور می کنند این عیش و نوش ها و آسایش و نعمت ها و دیگر مصادیق استدراج لطف الهی است. لذا در غرور و غفلت فرو رفته تا ناگاه خداوند آنان را به عذاب گیرد و از میان ناز و نعمت به کام عذاب و بلا فرو غرستد، همپنین می توان نتیجه گرفت که قرآن کریم به طور کامل برای جلوگیری از گرفتارشدن به این سنت مرموز اشاره کرده و راهکارهایی دقیقی را بیان نموده است.
مقدمه 1
1.ضرورت بحث 1
2.سوال تحقیق 1
3.فرضیه تحقیق 1
4.پیشینه بحث 2
5.هدف تحقیق 2
6.روش تحقیق 2
فصل اول تعریف سنت و استدراج 3
1.سنت 4
2.استدراج 4
فصل دوم بحث نظری: بررسی آیات و روایات در مورد معرفت شناسی و هستی شناسی استدراج 5
عذابی سخت در ظاهری زیبا 6
مسیری رو به خسران و تباهی 15
سنت استدراج 17
1.استدراج فردی 17
٢. استدراج اجتماعی 20
روان های تباه بر کالسکه های جهنم 24
روان شناسی استدراج 28
پیروان شیطان در پرتگاه دوزخ 31
حکمت استدراج 37
فصل سوم بحث عملی: بررسی آیات و روایات در کاربرد راه شناسی و راه کارهای ایمنی از استدراج 45
ابعاد فراگیر استدراج 46
اشاره 46
1. سلامت بدن، طول عمر و نزول فراوان نعمت «۲» 46
2. اشتهار به نیکوکاری بر اثر پوشیده ماندن گناهان انسان «۲» 46
٣. اطمینان به قبولی اعمال «۱» 47
4. پنهان ماندن جنایتهای برخی منافقان و ایمنی از اجرای حدود الهی بر آنها «3» و بهره مندی از امتیازات ظاهری ایمان «۴» 47
5. پیروزی کافران در جنگ با مسلمانان 48
6. استجابت دعا به هنگام معصیت 48
۷. پیشرفت ظاهری صاحبان دعوتهای دروغین «۲» 49
الگوهای منفی استدراج 50
اشاره 50
الف) قوم نوح 51
ب) امتهای پس از نوح 52
ج) فرعون ۳ 55
د) بنی اسرائیل 59
اشاره 59
1. قارون 62
2.سامری 64
٣. بلعم باعورا 65
ه) کافران جزيرة العرب 65
عوامل و نشانه های استدراج 68
اشاره 68
ا. صفات اعتقادی 68
۲. صفات روحی و روانی 69
3. صفات ظاهری 71
۴. اعمال و رفتار 72
فلسفه و حکمت استدراج 73
آثار زیانبار و فرجام شوم استدراج 80
راه کارهای ایمنی از استدراج 81
اشاره 81
1. ایمان و تقوا 81
2. سپاس گزاری، نیایش و یاد کرد خداوند 82
٣. معادله بیم و امید 83
۴. تعمق در حوادث دنیا و سنت های الهی 85
5. مشارطه، مراقبه، محاسبه و معاتبه 85
نتیجه گیری: 86
كتابنامه 87